2014 – Rok Polski w Turcji
Jako datę nawiązania stosunków dyplomatycznych Polski z Turcją przyjmuje się rok 1414. W/g kronik Jana Długosza, 4 lata po bitwie pod Grunwaldem, Sułtan Mehment I Celebi przyjął na swoim dworze w Bursie – ówczesnej stolicy Imperium – pierwszą polską misję dyplomatyczną.
Do zapoznania się z dokładną historią łączącą oba kraje zapraszam do publikacji historycznych.
Ja pragnę jedynie przybliżyć wzajemne relacje w wybranych przeze mnie aspektach.
Organizatorem programu kulturalnego „600 lat…” jest Instytut Adama Mickiewicza w Warszawie oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To symboliczne, że patron Instytutu zmarł w 1855 w Konstantynopolu. A kto pamięta z historii, że Adam Mickiewicz przyjechał do Konstantynopola by pomóc Turkom tworzyć Legiony Polskie i Żydowskie, że poza genialną literaturą cenioną wówczas na całym świecie, tak bardzo angażował się politycznie. W domu w którym mieszkał w Stambule, obecnie znajduje się Muzeum Adama Mickiewicza.
W/g dyrektora IAM – pana Pawła Potoryczyna – oba narody łączy duma z własnej kultury narodowej, gościnność i poczucie humoru.
Stosunki polsko-tureckie na przestrzeni 600 lat wielokrotnie „zahaczają” o Dunaj, Dniepr, Bosfor, Konstantynopol, Krym, Litwę, Mołdawię, Podole, Przemyśl, Moskwę, Siedmiogród, Ukrainę, Podole.
Świat nie przypuszczał, że właśnie teraz, w 2014 roku, niektóre z tych miejsc mogą ponownie stać się areną nowej historii.
6 marca 2014 w Stambule odbyło się oficjalne otwarcie obchodów „ 600 lat…” wystawą w pięknie położonym muzeum Sakip Sabanci pod tytułem „Dalekie sąsiedztwo – bliskie wspomnienie”. Jednakże uwagę obu Prezydentów, Bronisława Komorowskiego i Abdullaha Gulla, trochę zakłócił narastający kryzys rosyjsko – ukraiński na Krymie.
Z 600 lat wzajemnych stosunków, 575 lat było latami pokoju i dobrego sąsiedztwa. W XVIII wieku mieliśmy wspólną granicę z Imperium Osmańskim. Dziękujemy Turkom, że nigdy nie uznali rozbiorów Rzeczpospolitej. Podczas II wojny światowej ambasada RP w Ankarze działała nieprzerwanie, a władze tureckie udzielały pomocy uciekinierom z Polski. Pomogły także w ewakuacji rezerw państwowych złota Banku Polskiego.
I teraz wspólne naradzanie się obu Prezydentów, w sprawie rosyjskiej inwazji na Krym stanowi wymowne przypieczętowanie wzajemnych stosunków najnowszej historii. I nasze położenia geograficzne – granica z Europą i dostęp do Morza Śródziemnego stymulują polityczne posunięcia.
Polska to kraj w ok. 90 % chrześcijański, a Turcy to muzułmanie w 99, 8%. Uważam, że jest fenomenem, iż wzajemne relacje przetrwały w tak różnych religiach. To religia, tak dawniej jak i dziś, leży u podłoża największych konfliktów i wojen.
Turcja to niezwykły mariaż Azji i Europy, miejsce styku nie tylko religii, ale i kultur. Jest fascynujące, że w Stambule, w odległości zaledwie kilkuset metrów znajdują się dwie monumentalne budowle, arcydzieła sztuki w skali światowej - Hagia Sophia – najważniejsza świątynia dla chrześcijan, a obok miejsce kultu dla muzułmanów – Błękitny Meczet.
W XVI wieku zaobserwowano zainteresowanie szlachty Wschodem. Sprowadzano z Turcji białą broń, jedwab i inne tkaniny w której kochała się szlachta polska i magnateria, ceramikę, odzież, wyroby skórzane, dywany i kobierce, naczynia cynowe i miedziane, przyprawy. Szlachecki strój nabrał orientalnego charakteru – stąd wykształtowana tradycja sarmacka. Stambuł to przepiękne i egzotyczne miasto. Jego niezwykłe obiekty architektoniczne, najpiękniejsze na świecie, które powstały na początku naszych dziejów to osobny temat, konieczny do zainteresowania. To fascynujący konglomerat wschodnich kultur. A wizyta na Złotym Bazarze to program obowiązkowy. Byłam w Stambule bardzo wiele razy, i bardzo bym chciała jeszcze.
W ramach obchodów „600 lat… ‘’ Polska zaprezentuje w Turcji w 2014 roku ponad 100 projektów artystycznych. Będą to m.in. wystawy sztuki i designu –i tu możemy się spodziewać PROJEKTÓW DESIGNERÓW z KTÓRYMI WSPÓŁPRACUJE Ambiente by Mackiewicz, koncerty muzyki poważnej i współczesnej, pokazy filmów, spektakle teatralne, muzyczne i wizualne.
Dr Olga Wysocka – Menadżer Projektu „ 600 lat …” powiedziała: „ Głównym celem programu jest prezentacja dorobku najznakomitszych polskich artystów i zbliżenie środowisk artystycznych, ich wzajemne poznanie się. Dodatkowym celem będzie zbudowanie trwałych mechanizmów współpracy pomiędzy polskimi i tureckimi instytucjami kultury oraz środowiskami artystycznymi” .
odnotowałam:
Targowanie się jest dla handlarza muzułmanina sprawą honoru, przynajmniej jeśli poważnie traktuje swój zawód.
Powszechny jest widok mężczyzn całujących się w policzki na powitanie, spacerujących pod rękę czy dotykanie podczas rozmowy.
Turcy i Kurdowie południowo-wschodni są bardzo przyjaźni. Znajomość czy przyjaźń z Europejczykiem to dla nich wielki honor i powód do dumy – stąd często proszą o wspólne zdjęcia
Szczegółowe info: www.turkiye.culture.pl
tekst: a.m.
